Obowiązujące od niedawna przepisy o konieczności umieszczania numeru NIP nabywcy na paragonie od samego początku wzbudzają wiele kontrowersji. Teoretycznie, bez tego NIP-u niemożliwe jest późniejsze otrzymanie faktury przez kupca, co z kolei uniemożliwia odliczenie wydatku od przychodu, odliczenia VAT-u i wielu innych optymalizacji podatkowych. Co jednak w przypadku ewidentnego i niezamierzonego błędu sprzedawcy? Czy istnieją sytuacje, w których paragon bez NIP w wyniku błędu może być uznany jako podstawa wystawienia faktury?
Sytuacja z życia – prośba o interpretację indywidualną
Przedstawimy sytuację prawdziwą, na podstawie której dyrektor KIS-u został poproszony o sporządzenie interpretacji. Chodzi o spółkę, która zajmuje się wynajmem samochodów oraz obsługą floty samochodowej. Firma obsługuje zarówno klientów indywidualnych, jak i innych przedsiębiorców. Wykorzystuje do tego celu cały system sprzedażowy, w którym zawarta jest także baza klientów wraz z podziałem na osoby prywatne i firmy. W wyniku niezamierzonego błędu pracownika może zdarzyć się, że mimo iż system najmu przyjął zamówienie od firmy, to jednak na paragonie zabrakło numeru NIP, na podstawie którego można wystawić fakturę. Spółka wystawia wyłącznie paragony, a dopiero później faktury. Wskazuje się także problem natury technicznej, gdzie dane z systemu nie są przekazywane bezpośrednio do kasy fiskalnej, a muszą zostać ręcznie wprowadzone. Czy w takiej sytuacji, wyjątkowo, można w jakiś sposób wystawić fakturę? Dyrektor KIS-u stwierdził, że nie.
NIP na paragonie – odesłanie do Rozporządzenia
Ustawa z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług w art. 106b jasno wskazuje, że wystawienie faktury jest możliwe tylko i wyłącznie na podstawie paragonu, który zawiera numer NIP nabywcy. W przypadku ujęcia w ewidencji faktury uzyskanej w ten sposobów na podatnika nakładana jest kara jak za wykroczenie skarbowe lub przestępstwo, a kwota odpowiada 100% podatku wykazanego na tym dokumencie. Ten zapis znajdziemy w Ustawie z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw. W żadnej ustawie czy rozporządzeniu nie wskazuje się możliwości zaewidencjonowania takiego paragonu na podstawie błędu sprzedawcy. Wydaje się, że jedyną możliwością jest wystawienie korekty do paragonu. Czy jednak na pewno?
Korekta paragonu bez NIP-u
Teoretycznie możliwe jest wystawienie korekty paragonu w przypadku oczywistych pomyłek. Mówi o tym Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 14 marca 2013 r. w sprawie kas rejestrujących. Problematyczne może być udowodnienie, że zaszło do tzw. pomyłki oczywistej. Przyjmuje się, że jest to przypadkowe „omsknięcie się” palca na klawiaturze lub nabicie produktu o kodzie różniącym się 1 cyfrą, czy nawet przypadkowe dodanie zera na końcu kwoty do zapłaty. Pomyłki takie wynikają z pośpiechu lub niedokładności. Czy można uznać, że paragon bez NIP w wyniku błędu jest taką pomyłką? Urzędy Skarbowe patrzą na takie działanie bardzo krzywo. Możliwe, że w przypadku wyżej wspomnianej spółki, gdzie najem był rezerwowany w systemie przez firmę, nie jest to nagminna czynność oraz wcześniej wszystkie paragony były wystawiane z NIP-em – Urząd spojrzy na to przychylniej. Nie mówimy jednak, że tak będzie. W takich przypadkach warto wystąpić o interpretację indywidualną, która da pewność. Na korzyść podatnika może wpłynąć także czas zauważenia tej pomyłki. Korekta po upływie dłuższego czasu raczej nie będzie już możliwa.
Paragon bez NIP w wyniku błędu – i co dalej?
Od wprowadzenia nowych przepisów w życie uczulamy wszystkich, by zwracać uwagę na paragony i jasno komunikować wykonywane działania oraz swoje potrzeby. Wiele firm zwraca uwagę, by o konieczności podania NIP-u informować przed otwarciem rachunku. Wiele z nich jednak tego nie robi. Kupujący przedsiębiorcy też nie zawsze zwracają uwagę na otrzymany dokument fiskalny i jest to bardzo duży błąd. Przed zamknięciem rachunku i zapłatą mamy o wiele więcej możliwości. Dlatego też uczulamy raz jeszcze – by zwracać uwagę na paragony. W nielicznych przypadkach możemy zgłosić się do Urzędu po interpretację, czy możliwa jest:
- korekta paragonu,
- zwrot towaru i ponowny zakup przez firmę.
Stałe i notoryczne działania jednak będą najprawdopodobniej uznane za próbę wyłudzenia.
Najprościej jest jednak zawsze wystawiać od razu fakturę, jeśli nabywcą jest inna firma. Zyskujemy o wiele większą elastyczność. Choć obecnie można korzystać z tzw. faktur uproszczonych, warto się upewnić, czy na pewno wszyscy kasjerzy potrafią takie dokumenty wystawiać i pamiętają o wpisaniu numeru NIP. Wiele oferowanych przez nas kas fiskalnych przypomina samodzielnie o tej konieczności, co jest niezwykle przydatną funkcjonalnością.